Εγωισμός: Φύση ή Απόκτημα;

“…όσο εγωιστής και αν υποτίθεται ότι είναι ένας άνθρωπος, υπάρχουν, προφανώς στη φύση του, ορισμένες αρχές που τον κάνουν να ενδιαφέρεται για την τύχη των άλλων και να καθιστά την ευτυχία τους δική του υπόθεση, χωρίς κανένα άλλο κέρδος παρά μόνον τη χαρά να τη βλέπει!” Adam Smith

Στις σύγχρονες κοινωνίες υπάρχει μια τάση κάθε πράξη των γύρω μας να την ερμηνεύουμε ως εγωιστική. Κατά συνέπεια, όλοι έχουμε ενστερνιστεί απόλυτα την αντίληψη, πως όλοι οι άνθρωποι είναι εγωιστές, με εγωιστικές συμπεριφορές που σπάνια προσφέρουν κάτι καλό. Η μεγάλη αλήθεια που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε είναι πως οι συνθήκες ζωής, που μας επιβάλλονται, και τις δεχόμαστε, ενισχύουν τέτοιες συμπεριφορές, ωστόσο, η αλτρουιστική τάση του ανθρώπου παραμένει μέσα μας και διαφαίνεται σε πολλές πτυχές της ζωής μας. Το πιο απλό παράδειγμα που θα μπορέσουμε να ανακαλέσουμε όλοι στο μυαλό μας είναι η στιγμή που ένας φίλος μας δεν είναι καλά και εμείς αναζητούμε τρόπους για να τον κάνουμε να αισθανθεί καλύτερα. Νοιαζόμαστε, θέλουμε να βοηθήσουμε ακόμα κι αν δεν υπάρχει κανένα προσωπικό όφελος.
 

Εγωισμός: Φύση ή Απόκτημα;

Κατά μια έννοια είμαστε από τη φύση μας εγωιστές, κι αυτό γιατί τα γονίδια που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά είναι, ουσιαστικά, τα πιο ανθεκτικά και τα πιο δυνατά κύτταρα, τα ικανότερα γι’ αυτόν το σκοπό. Από βιολογικής άποψης, αυτά τα κύτταρα χαρακτηρίζονται ως εγωιστικά, γιατί διαφορετικά δεν θα υπήρχαν, και συνεπώς, από αυτήν την άποψη είμαστε εγωιστές.

Ωστόσο, σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει και το περιβάλλον μας. Για να αναπτυχθούν και να ενισχυθούν αυτά τα γονίδια πρέπει να υπάρχει και η κατάλληλη συμπεριφορά από τους γονείς π.χ. θηλασμός. Υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι γονείς δεν καταφέρνουν να μεταβιβάσουν όλα τα γονίδια στην επόμενη γενιά. Επίσης, σε περίπτωση που το παιδί είναι καρπός μιας απλής σχέσης, κι όχι μιας σχέσης έρωτα κι αγάπης, και πάλι τα γονίδια που μεταβιβάζονται είναι αδύναμα και σε αριθμό λιγότερα.

Σύμφωνα με τα παραπάνω και σε συνδυασμό με τη ψυχολογική θεωρία, ο εγωιστής είναι: ο άνθρωπος που ικανοποιεί τις ανάγκες και τα θέλω του εαυτού του. Ουσιαστικά, τίθεται υπέρ της εξυπηρέτησης του εαυτού. Αυτό οδηγεί στην πληρότητα και σίγουρα αυτό δεν είναι κακό.

Εξάλλου, οι άνθρωποι όσο εγωιστές κι αν είναι δεν παύουν να ενδιαφέρονται να απομακρύνουν κινδύνους και πόνους από άλλα άτομα χωρίς κάποιο ουσιαστικό κέρδος, γεγονός που αποδεικνύει πως ο εγωισμός δεν υπερέχει του αλτρουισμού. Η συμπεριφορά αυτή είναι μια μορφή ενσυναίσθησης, κατανόησης και συμπόνιας προς το πρόσωπο του άλλου.

Όπως είπε και ο Αριστοτέλης: Είναι λογικό να αγαπάμε τον εαυτό μας…
…κι όλα δείχνουν πως ακόμα κι αν περάσουμε τα λεπτά όρια αυτής της αγάπης υπάρχουν δυνατότητες επιστροφής…